De Twentse Dexia-belegger staat in
dubio
Gedupeerden twijfelen tussen
incasseren of doorprocederen.
door Jan Ruesink
ENSCHEDE - De een heeft nog een
restschuld van 30.000 euro, de ander zou nog 15 jaar lang 900 euro per maand
moeten aflossen. Zo'n honderd Twentse gedupeerden in de beruchte
aandelenlease-affaire likten dinsdag hun wonden in zaal de Vrieler in Enschede.
Onlangs besloot de rechter de zogeheten Duisenberg-regeling algemeen verbindend
te verklaren. Daardoor moeten beleggers voor 1 augustus laten weten of ze
akkoord gaan met kwijtschelding van (een deel van) hun schuld of toch de gang
naar de rechter willen maken om het onderste uit de kan te halen. De
voorgeschiedenis is bekend: eind jaren negentig lieten zo'n 400.000 Nederlanders
zich verleiden door aanlokkelijke aanbiedingen van de firma LegioLease om
aandelen te leasen. Elke maand 50 gulden inleggen en binnen een paar jaar zou je
een bedrag van 25.000 piek kunnen opstrijken, zo presenteerden LegioLease en
tussenpersonen fraaie fondsen als Winstverdriedubbelaar en Troef-plan aan vaak
naïeve en beginnende beleggers. „Ze waren zo behulpzaam", herinnerde een
Enschedese belegger, „je kon ze gerust om tien uur 's avonds nog bellen. Toen
had bij mij al een lichtje moeten gaan branden. Maar ja..." Sommige optimisten
sloten zelfs meerdere contracten af, in de veronderstelling op hun vijftigste in
de vut te kunnen. Het was de tijd van stijgende beurskoersen, waar geen eind aan
leek te komen. De werkelijkheid bleek anders: de koersen kelderden en bij de
eindafrekening lag er geen bedrag van duizenden guldens (of inmiddels euro's) op
tafel, maar een rekening van de firma Dexia, de rechtsopvolger van LegioLease.
Toen beseften mensen pas echt dat LegioLease namens de klant een enorme stapel
aandelen had gekocht waarvan de waarde inmiddels lager was dan de aankoopsom.
Beleggers voelden-zich voorgelogen en bestolen en raakten veelal diep in de
financiële ellende. Dexia deed daarop in 2002 een aanbod, dat sommigen
accepteerden, maar anderen veel te mager vonden. Uiteindelijk kwam. er in 2005
een nieuw compromis op tafel: de Duisenberg-regeling, geregeld door de
oud-banktopman met Dexia, de Consumentenbond en de belangen behartigers VEB,
Eegalease en Leaseverlies. Het Platform Aandelen Lease (PAL) bleef tegen het
bod. Voorzitter/ medegedupeerde Piet Koremans vond de schikking nog veel te
mager en beschuldigde LegioLease er zelfs van nooit aandelen namens individuele
klanten te hebben gekocht.
Dinsdag bleek Koremans in Enschede nog altijd even
opstandig en strijdlustig. „Want als je onrecht is aangedaan, moet je
terugvechten, anders blijf je een loser", riep hij de zaal in. „Als onze
voorouders niet voor ons hadden geknokt, zouden we nu ook een andere taal
spreken." Maar Koremans was wel zo reëel om zijn gehoor - zo'n honderd doorsnee
Twentenaren van gemiddeld zestig jaar - te waarschuwen voor de risico's van
procederen: „Wie kampioen wil worden, moet klappen kunnen
incasseren."
• Op 1 augustus verstrijkt de termijn waarop
lease-beleggers de aangeboden Duisenberg-regeling nog kunnen afwijzen. Daarna
geldt die voor iedereen.
Beleggers kunnen nu twee dingen doen: de
Duisenberg-regeling accepteren of kiezen voor 'opt-out'. In dat geval moeten ze
voor 1 augustus aan de notaris laten weten de schikking niet te accepteren, want
anders geldt de Duisenberg-regeling automatisch. Bij opt-out kan men naar de
rechter of het erop aan laten komen. Procederen betekent kosten maken en
afwachten of de rechter soepeler is dan de inmiddels algemeen verbindend
verklaarde regeling. Afwachten kan betekenen dat Dexia het volle pond gaat eisen
(stelt Dexia zelf ook op zijn website, red.) al kan de belegger dan via de
rechter proberen alsnog een deel van zijn schuld kwijt te raken. Procederen kost
geld, tijd en energie en soms kan het volgens het PAL dus verstandiger zijn je
verlies maar te nemen „en verder te gaan met je leven". Maar het kan je ook meer
geld opleveren, betoogden de aanwezige advocaat mr. Hans Hoeksma uit Enschede en
het bureau Leaseproces, dat als gevolmachtigde beleggers begeleidt in de
rechtsgang.
Zij putten hoop uit een recent arrest van het Gerechtshof in
Amsterdam. Een hoogopgeleide vrouw, die zich bewust was van de risico's van
aandelenlease kreeg daar toch gedaan dat tweederde van haar schuld werd
kwijtgescholden, omdat Dexia zijn zorgplicht jegens de belegger had
verwaarloosd. Wel was ze haar inleg kwijt. Die uitspraak was conform de
Duisenberg-regeling, 'en dat betekent dat die regeling een bodem is', zo
betoogde juriste Marijn van Popering van Leaseproces. Immers, als Dexia een
hoger opgeleide beter had moeten voorlichten, dan geldt dat helemaal voor
beginnende en laagopgeleide beleggers, aldus Leaseproces, dat dit argument ook
zal inbrengen in procedures.
Volgens de juristen hebben beleggers drie
mogelijkheden om er meer uit te slepen dan de Duisenberg-regeling: het argument
dat Dexia zijn zorgplicht heeft verzaakt, het feit dat de leaseverstrekker geen
vergunning had in het kader van de Wet Consumenten Krediet en de stelling dat
aandelenlease in feite huurkoop is. In dat geval had de partner van de belegger
ook moeten tekenen en dat is veelal niet gebeurd.
Aan dit laatste argument
zitten wel wat haken en ogen. Ten eerste moet de partner volgens Dexia binnen
drieënhalf jaar na tekening bezwaar aantekenen om het contract te laten
vernietigen. Het blijft volgens Leaseproces echter denkbaar dat dit ook drie
jaar na bewustwording van het risico is. Wel begint die termijn voor de meesten
zo langzamerhand te verstrijken. Een tweede beperking is dat nog niet alle
rechtbanken aandelenlease zien als huurkoop (en dus het eega-argument niet
honoreren). Daaronder zitten volgens Koremans ook Almelo en Arnhem. De
gerechtshoven in Amsterdam en Den Bosch vinden het wel huurkoop, maar het Hof
Arnhem heeft er nog geen uitspraak over gedaan, zodat procederen in Almelo met
het eegaargument lastig blijft. Koremans verwacht wel dat alle hoven op den duur
met Amsterdam en Den Bosch zullen meegaan. Veel beleggers hebben inmiddels
eieren voor hun geld gekozen, maar volgens Koremans lopen er toch zo'n 4500
zaken in Amsterdam. Daar heeft de rechtbank een aparte Dexia-kamer ingericht en
dertig man extra aangenomen die de hele week met de affaire druk zijn. Advocaat
Hoeksma zei alleen al voor 300 ontevreden klanten in touw te zijn.
Dexia
denkt er nog anderhalfjaar mee druk te zijn, maar de dinsdag aanwezige juristen
twijfelden of dat zal lukken. En dat kan betekenen dat beleggers die Duisenberg
afwijzen, maar niet gaan procederen, misschien wel een schikking krijgen
aangeboden of door Dexia zelfs helemaal 'vergeten' zullen worden. Dexia wil zich
immers zo snel mogelijk van de Nederlandse markt terugtrekken. Maar de juristen
durfden daar hun hand niet voor in het vuur te steken. De aanwezige beleggers
moesten zich daarom tevreden stellen met het advies dat het 'soms wel en soms
niet' loont om te procederen, 'dat er ergens een omslagpunt ligt, maar wij weten
niet waar' en 'dat alles afhangt van het individuele geval'.
Besluiten voor
het een of ander blijft dus een gok. Net als toen die eerste handtekening werd
gezet...
De Duisenberg-regeling in het kort
• Op 23 juni 2005 is, na
bemiddeling door oud-banktopman Wim Duisenberg, een definitieve regeling
getroffen in de effectenlease-zaak. Daarbij waren betrokken Dexia en een aantal
consumenten- en belangenorganisaties.
• De Duisenberg-regeling houdt in
dat bestaande of toekomstige restschulden van effectenlease-overeenkomsten die
na 1 januari 1997 zijn beëindigd of nog lopen, geheel of gedeeltelijk worden
kwijtgescholden of terugbetaald. De vergoeding kan variëren van 10% tot 100%.
Als de partner destijds correct bezwaar heeft gemaakt, kan 100 % van de schuld
kwijtgescholden worden, in overige gevallen 67 procent, tweederde dus. De
ingelegde gelden worden niet vergoed.
• De regeling is in januari 2007 door
de rechter verbindend verklaard voor een grote groep cliënten. Klanten kunnen
tot 1 augustus via een zogenoemde opt-out verklaring aangeven dat ze niet aan de
regeling gebonden willen zijn. Daarna valt men automatisch onder de regeling en
is procederen niet meer mogelijk.
• Klanten die eerder al de
Duisenberg-regeling, het Dexia-aanbod of een andere schikking hebben
geaccepteerd, kunnen niet voor opt-out kiezen. Die schikkingen zijn al
definitief. .
(Bron: Dexialease, Consumentenbond)
Dexia, een korte chronologieDecember 2002: Dexia doet
beleggers een voorstel om op soepelere voorwaarden van hun schuld of
leasecontract af te kunnen. Juli 2003: Een aanzienlijke groep beleggers gaat
in-op het aanbod van de bank. Zij moeten wel afzien van verdere juridische
stappen. Juni 2004: Een bemiddelingspoging van ombudsman Oosting strandt.
Februari 2005: Wim Duisenberg onderneemt een nieuwe
bemiddelingspoging.
Juni 2005: Dexia en twee grote
stichtingen (Eegalease en Leaseverlies) die beleggers vertegenwoordigen, treffen
een schikking die bekend komt te staan als de
Duisenberg-regeling.
September 2006: De AFM stelt op verzoek
van het gerechtshof vast dat uit de administratie van Dexia is af te leiden dat
de aandelen die bij leasecontracten horen ook daadwerkelijk zijn aangeschaft.
Het Platform Aandelenlease had eerder beweerd dat de aandelen nooit
daadwerkelijk voor klanten waren gekocht.
Januari 2007: Het
hof oordeelt dat de Duisenberg-regeling algemeen verbindend is voor klanten van
Dexia.
Maart 2007: Hof oordeelt in twee zaken positief voor
beleggers. Dexia moet aan klant, wiens partner het contract niet meetekende,
hele inleg terugbetalen en restschuld kwijtschelden. In tweede zaak krijgt klant
die risico's kende toch kwijtschelding a la Duisenberg. Juli 2007: laatste maand
waarin klanten 'opt-out' kunnen kiezen en regeling afwijzen. Daarna verspeelt
men recht om te procederen.
Copyright (C) De Twentsche Courant Tubantia