Economie, zaterdag 16 juli 2011, Het
Parool
Waar liet Aegon de miljoenen van
Sprintplan?
Toen Adriaan Plomp, in zijn werkzame leven de
beleggingsspecialist van Fortis Bank, eind 2002 werd benaderd door drie
kennissen die ieder met een van Aegon geleende 90.000 euro in het Sprintplan
waren gestapt, is hij op onderzoek uitgegaan.
Hij vroeg een prospectus aan en kreeg die pas een
half jaar later, nadat hij een klacht bij de raad van bestuur van Aegon had
ingediend. Na twee jaar graafwerk was hem duidelijk: “Tachtig tot negentig
procent van de ingelegde gelden is ergens in de administratie van Aegon
verdwenen.”
Verzekeringsconcern Aegon begon in 1997 met het
Sprintplan, een beleggingsproduct waarbij de bankverzekeraar gedurende vijf jaar
grote bedragen uitleende aan particulieren, tegen een effectieve rente van 8,3
procent, en dat meteen voor hen belegde. In de brochures, met rekenvoorbeelden
waarin de beurzen elf tot veertien procent stijgen, werd gesproken over
‘voorschieten’.
‘U legt dus maandelijks in, maar vanaf dag één gaat
al direct een groot bedrag voor u aan het werk. Dit bedrag gaat vanaf dag één
volledig voor u renderen.’ Een maandelijkse inleg van 150 gulden zou aldus in
vijf jaar tijd tussen de tien- en twintigduizend gulden opleveren,
belastingvrij.
“De koersen waren jarenlang gestegen,” zegt Plomp.
“De gewone man wilde ook graag meeliften.” Maar het eindresultaat was dat die
120.000 gewone mannen en vrouwen in vijf jaar tijd veertig procent rente over
hun geleende inleg betaalden, om er na die periode achter te komen dat er op de
belegging geen winst was gemaakt.
“Het komt erop neer,” zegt Plomp, “dat ze ongeveer
anderhalf miljard euro hebben uitgeleend tegen ruim acht procent per jaar. Ze
hebben zo’n 500 miljoen binnengeharkt. Ik heb het altijd zwendel genoemd. Ze
hebben tussentijdse winsten afgeroomd en schijntransacties verricht, om maar te
voorkomen dat ze moesten uitkeren.”
Na het teleurstellend verstrijken van de eerste
vijfjaarstermijnen zag Aegon dat tijdens de bankencrisis 3,5 miljard euro
staatssteun ontving zich al snel geconfronteerd met boze beleggers. In heel veel
individuele gevallen, als mensen hardnekkig genoeg waren, werd de betaalde rente
teruggestort, soms op de valreep van een kort geding en zeker als het
minderjarige contractanten betrof.
Wat er volgens Plomp gebeurd is, en nieuw onderzoek
van een forensisch accountant van 4iTrust Integrity Services in Amsterdam steunt
hem daarin: Aegon heeft met tien tot twintig procent van de inleg opties gekocht
in een drietal wereldwijde indexen om de risico’s af te dekken.
Over wat er met de rest van de inleg gebeurd is, is
Aegon altijd in het vage gebleven; ongeveer tachtig procent van het geld zou ‘in
obligaties’ zijn belegd, maar uit beschikbare stukken en jaarverslagen blijkt
dit niet en de advocaten van Aegon hebben er in procedures steeds iets anders
over gezegd. Dat de ingelegde gelden ‘volledig en renderend voor rekening van de
deelnemer’ zijn belegd, zoals de wet voorschrijft, geloven de experts aan de
kant van de gedupeerden helemaal niet meer.
“Hun eigen verhaal is een gedrocht,” zegt Anton
Weenink van de Vereniging Consument & Geldzaken (VCG), die namens 21.000
gedupeerden al zeven jaar tegen Aegon procedeert. “Een obligatie levert
misschien vier procent rente per jaar op. Dat kan dus nooit op tegen de rente
van ruim acht procent die de beleggers aan Aegon betaalden. Een zeer irrationele
belegging; het is niet aannemelijk dat ze ooit zijn aangekocht. De grote vraag
is wat ze wel met dat geld hebben gedaan. En waarom liegen ze er zo panisch
over?”
In de voortslepende procedure van de vereniging, nu
stilgelegd omdat er wederom ‘zeer stroeve’ schikkingsgesprekken worden gevoerd,
heeft tot dusver steeds het accent gelegen op de ‘zorgplicht’ die Aegon jegens
de cliënten zou hebben. Die is in eerste aanleg door de rechtbank erkend, maar
gaandeweg het proces steeds verder uitgekleed door gerechtshof en Hoge Raad.
Weenink: “Met dat wapen kunnen we inmiddels voor
hooguit tien procent van onze mensen iets regelen en dan moeten ze nog kunnen
aantonen dat ze door de maandelijkse rentebetalingen in moeilijkheden zijn
gekomen.”
Plomp zegt: “Die zorgplicht is een wassen neus.
Advocaten hebben nooit gekeken naar wat er werkelijk in het fonds gebeurde. Er
is heel slecht werk geleverd en vervolgens dus ook door de rechtbanken.”
Hij heeft in 2004 zijn bevindingen gemeld bij de
Autoriteit Financiële Markten en een jaar later aangifte gedaan bij de Fiod.
“Maar bij mijn weten is niemand een onderzoek begonnen.”
Namens enkele van zijn cliënten en namens de VCG
heeft de Amsterdamse advocaat Luc Jurgens deze week een strafklacht ingediend
tegen Aegon en vier advocaten van het kantoor Allen & Overy, die voor Aegon
optreden of optraden; twee van hen werken inmiddels elders.
Jurgens meent dat deze partijen zich schuldig
hebben gemaakt aan valsheid in geschrifte en oplichting van rechters, waarmee ze
zich ook schuldig zouden hebben gemaakt aan ‘deelname aan een organisatie die
tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven’.
Jurgens betoogt dat de deelnemers aan het
Sprintplan zo’n 520 miljoen euro rente hebben betaald voor een geldlening die
grotendeels niet voor hen is belegd. “In het ergste geval,” stelt hij vast,
“loopt Aegon het risico dat het wegens bedrog of dwaling door de rechter zal
worden veroordeeld om dat bedrag, vermeerderd met wettelijke rente, aan de
beleggers terug te betalen.”
Dat risico becijfert hij op een kleine 800 miljoen
euro. Dat is een dermate groot risico, dat de bestuurders van Aegon ‘achter een
façade van fatsoen heel enge dingen gaan doen’.
“En de door die bestuurders ingeschakelde advocaten
hebben zich zodanig met hun zeer, zeer, zeer goed betalende klanten
vereenzelvigd, dat structureel list en bedrog onderdeel worden van hun
instrumentarium.”
Weenink zegt: “Aegon weet heel goed dat ze fout
zitten. Mondjesmaat schikken ze wel, dat kost niet zo veel, maar ze zijn
natuurlijk zeer beducht voor schikking met de hele groep. Als het vijftig
miljoen was geweest, hadden ze het allang achter zich gelaten, maar het is
tienmaal zoveel. Maar nu zijn er toch echt wel voldoende aanwijzingen dat Aegon
de boel belazerd heeft. De rechters zullen Aegon niet meer geloven en volledige
opening van zaken eisen.”
De kennissen van Plomp hebben destijds hun betaalde
rente teruggekregen. Hij zegt: “Aegon heeft dat vrijwillig gedaan. Ze voelden
wel dat ik er meer van begreep dan ze lief was. Maar voor eenvoudige beleggers
is dit allemaal niet te doorgronden.”