Gouden bergen

Duizenden beleggers werden via het ‘leasen’ van aandelen gouden bergen voorgespiegeld. Toen de beurs kelderden volgde de ontnuchtering. De Amsterdamse rechtbank oordeelde onlangs dat Dexia bank tienduizenden euro’s schade moet vergoeden aan een klant die geld heeft verloren.

Door mr B.M. Dijkstra

Duizenden mensen hebben een schuld bij de Dexia Bank. Dat is op zich niet zo gek bij een bank, maar de manier waarop de schulden zijn ontstaan, is wel bijzonder. Legio Lease, een bank die later is overgenomen door Dexia, belegde in aandelen met geld dat klanten bij de bank hadden geleend. Veel mensen wisten dat niet. Zij dachten dat ze maandelijks een bedrag betaalden dat voor hen werd belegd. Het geld was echter geen inleg, maar rente.

Na afloop van het, contract hadden de aandelen bij verkoop genoeg moeten opbrengen om de lening af te lossen. De rest van de opbrengst zou aan de klant worden uitbetaald. Hierdoor konden ook minder draagkrachtigen op een eenvoudige manier beleggen.

Maar het pakte helaas voor velen anders uit. De aandelen brachten minder op dan ze drie jaar eerder gekost hadden, In plaats van dat de klanten een bedrag kregen uitbetaald, bleven ze met een grote schuld zitten.

Procedure

Gedupeerden hebben zich verenigd in de Stichting LeaseVerlies die een procedure voert tegen Dexia. De stichting vindt dat Dexia gebruik heeft gemaakt van misleidende reclame en folders. omdat de stichting namens alle gedupeerden procedeert, kan de rechtbank in die zaak geen uitspraak doen over individuele gevallen. Wel zal de rechtbank, als LeaseVerlies wint, een uitspraak doen over de manier waarop de schade moet worden vergoed. De meeste gedupeerden kunnen dan op basis van die uitspraak hun geld terugvragen.

Maar deze zaak duurt waarschijnlijk nog jaren. Hoe gaat Dexia nu met deze gedupeerden om? Indien de klant de schuld niet kan of wil betalen, komt er eerst een aantal aanmaningen van een incassobureau. Daarna volgt een dagvaarding voor de rechtbank.

Advocaat

Voor deze procedure heeft men een advocaat nodig en dat is natuurlijk een kostbare aangelegenheid. Daarom kan het verstandig zijn om een kleine schuld maar gewoon te betalen, want dan is men er zonder verdere kosten te maken, snel van af. Veel mensen kunnen echter niet anders dan het op een procedure te laten aankomen omdat ze niet kunnen betalen.

De meeste klanten wisten niet wat voor contract ze sloten met de bank. Ze vinden dat de bank hen beter had moeten voorlichten. Zij stellen dat het contract, achteraf bezien, niet geldig is omdat de bank niet verteld heeft dat er geld geleend werd, waarmee grote risico's zouden worden gelopen. In juridisch jargon heet dit dwaling.

Vorige maand heeft de rechtbank in Amsterdam voor het eerst in een individuele zaak een uitspraak gedaan. Aan deze uitspraak is in de media veel aandacht besteed en de gedupeerde en haar advocaat verschenen als overwinnaars met glazen champagne in de hand op de tv. Het vonnis was voor de gedupeerde redelijk gunstig, maar het is voor de individuele gedupeerde zaak om toch niet te hard te juichen.

Het beroep op dwaling heeft de rechter namelijk niet gehonoreerd. In het contract staat dat er rente moet worden betaald. De rechter vindt het een feit

van algemene bekendheid dat banken rente in rekening brengen over geldschulden. De gedupeerde had dus beter moeten onderzoeken wat precies de bedoeling was. Ze had er niet van uit mogén gaan dat ze alleen een 'inlegbedrag' betaalde, zo oordeelde de rechter. Maar de rechtbank in Amsterdam vond toch dat Dexia een groot deel van de schade van de gedupeerde moest vergoeden. Er gelden strenge wettelijke regels waaraan de banken zich bij het sluiten van contracten met beleggers moeten houden om die beleggers te beschermen tegen instellingen als Dexia. De bank moet deskundig en betrouwbaar optreden. Ze moet aan de klant informatie vragen over diens financiële situatie. In dit geval vond de rechtbank dat Dexia onvoldoende informatie had verstrekt. De gedupeerde was niet vooraf ingelicht over de risico's. Ook waren er aan haar geen vragen gesteld over haar' financiële positie. De rechter vond dat de gedupeerde ook zelf enige schuld had omdat zij niet goed onderzocht had wat er precies met haar geld ging gebeuren. Uiteindelijk moet Dexia 75 procent van de schade betalen.

Brochure

De uitkomst van deze procedure betekent niet dat alle andere gedupeerden hun zaak ook zullen winnen. In deze zaak is bijvoorbeeld niets gezegd over het reclameren foldermateriaal van Dexia. De rechtbank ging er namelijk van uit dat deze gedupeerde de brochure niet gehad had. Bovendien was er in deze zaak een tussenpersoon die onjuiste informatie had verstrekt aan de gedupeerde. Die tussenpersoon heeft echter geen verweer gevoerd bij de rechtbank. En het kan ook zo zijn dat andere zaken juist tot een nog betere uitspraak leiden, bijvoorbeeld een vergoeding van álle schade.

Tevreden

Met de stichting LeaseVerlies ben ik tevreden met de uitspraak van de rechtbank in Amsterdam omdat over een aantal discussiepunten in het voordeel van de gedupeerde is beslist. De rechter heeft in ieder geval geoordeeld dat Dexia niet goed met haar klanten is omgegaan. Dexia heeft aangekondigd dat zij in hoger beroep gaat. Er is alle gedupeerden met deze uitspraak in elk geval een hart onder de riem gestoken. Een reden om door te gaan, met hun strijd.

Mr B.M. Dijkstra is advocaat bij Boddaer Verweel Advocaten in Alkmaar. Zij staat in verschillende zaken gedupeerden van Dexia bij.

( Dagblad kennemerland 16 december 2003)