Zalm: ’Ik mag als minister best liegen’
 
door Paul Koopman
 
Zaterdag 14 mei 2005 - Den Haag - Zalm: als minister van Financiën mag ik liegenEen opmerkelijke uitspraak van VVD-minister Zalm deze week. De minister van Financiën is volgens de liberaal de enige bewindsman die mag liegen, namelijk om speculanten op het verkeerde been te zetten
 
In de euro-discussie blijkt Zalm gretig gebruik te hebben gemaakt van zijn ’recht’ de waarheid geweld aan te doen. Politici mogen niet jokken en zeker niet in de Tweede Kamer. Maar de minister van Financiën vormt een uitzondering op die regel, schertste Gerrit Zalm tijdens een optreden op televisie bij Barend en Van Dorp. Openlijk verklaren dat een munt is overgewaardeerd of ondergewaardeerd speelt speculanten in de kaart en is dus niet verstandig. Zalm: „Ik ben dus de enige minister die mag liegen.“ Zalm plaatste die opmerking in het kader van een discussie over de omwisseling van de gulden naar de euro. Daarbij is volgens de huidige directeur van de Nederlandsche Bank, Brouwer, een te lage koers gehanteerd. De euro was eigenlijk twee gulden waard, maar omdat een opwaardering van de gulden ten opzichte van de D-mark politiek onwenselijk was, werd er 2,20371 gulden voor betaald. „Mensen voelen zich nu bestolen, terwijl dat niet zo is“, aldus Zalm. Volgens de VVD-minister maakt het niet uit tegen welke koers de gulden is omgewisseld. „Want als je alles door hetzelfde getal deelt, eigendommen, schulden, prijzen en lonen, blijven de verhoudingen gelijk.“ Verder stelde Zalm dat de wisselkoerskwestie nooit in de Kamer aan de orde is gesteld. Ook zou het een mythe zijn dat het leven door de euro duurder is geworden. „Sinds de introductie is de inflatie alleen maar omlaag gegaan.“
Sprak Zalm op die punten de waarheid? Of maakte de minister gebruik van zijn ’recht om te liegen’?
 
Niet de hele waarheid
 
Zalm sprak niet de hele waarheid. Bij de wisselkoersverhouding laat Zalm buiten beschouwing, dat buitenlandse producten bij een hogere waardering van de gulden goedkoper zijn. Buiten het eurogebied (denk aan Engeland of Turkije) zouden Nederlandse toeristen meer te besteden hebben. Dat het delen van lonen, prijzen, bezittingen en schulden door een hoger getal niets uitmaakt, geldt alleen als je alle lonen, prijzen, bezittingen en schulden bij elkaar neemt. Voor individuele burgers met juist veel of weinig schulden maakt het wel degelijk verschil.
 
Hele leugen
 
Zalm vertelde een hele leugen.De wisselkoersverhouding is wel degelijk in de Kamer aan de orde geweest. Om precies te zijn op 9 april 1998. Dat was vlak voordat de bilaterale koersen van de Euro-munten aan elkaar zouden worden vastgeklonken. Zalm toen: „Verder is er zeker géén sprake van een onderwaardering van de gulden.“ Inmiddels weten wij, dat zijn toenmalige ambtelijke top wel degelijk vond dat de gulden ondergewaardeerd was. Ook de banken adviseerden een hogere wisselkoers. Er werd door de financiële markten eveneens rekening gehouden met een opwaardering van de gulden, aangezien voor miljarden D-marken werd omgeruild in guldens.
 
Halve leugen
 
Zalm vertelde ook nog een halve leugen. De inflatie zou sinds de invoering van de euro alleen maar omlaag zijn gegaan. Dat klopt alleen als 1 januari 2002 als invoeringsdatum wordt gehanteerd. In dat jaar daalde de inflatie inderdaad van 4 naar 2,4 procent. Maar dat is een beetje flauw: de échte startdatum van de euro was in 1998, toen de koersen werden vastgelegd. Sindsdien steeg de inflatie tot een recordhoogte van 4,5 procent medio 2001. Overigens leidde ook de introductie in 2002 tot extra inflatie.
Bankpresident Nout Wellink gaf dat na een half jaar schoorvoetend toe. „Het prijsopdrijvend effect valt een beetje tegen,“ aldus Wellink begin augustus. De Nederlandsche Bank had gerekend met maximaal 0,9 procent extra inflatie.
 
Copyright © 2005 Brabants Dagblad - alle rechten voorbehouden