Leaseaffaire breekt alle
records
Door onze redacteuren Mark Houben en Menno
Tamminga
AMSTERDAM, 11 FEBR. De strijd om de
aandelenleasemiljarden gaat een nieuwe fase in. Er ligt nu een recordbedrag aan
schadevergoeding op tafel.
De strijd is nog niet
gestreden. Vanochtend meldden zich nog drie mensen bij de stichting
Leaseverlies, die de krachten bundelt van gedupeerde beleggers met
aandelenleaseproducten. Vanochtend hadden 77.301 gedupeerden zich op de website
van Leaseverlies gemeld, plus zo'n 20.000 per brief.
Terwijl de
drie nieuwkomers zich opgaven, kwamen de twee grootste verkopers van
aandelenleaseproducten met groot geld over de brug. Verzekeraar Aegon, tot 2000
eigenaar van Legio Lease, de marktleider in de verkoop van de leaseproducten,
stort 218 miljoen euro, terwijl het Belgisch-Franse Dexia, die Legio Lease in
2000 overnam, 207 miljoen euro inzet. Dexia had eerder al 497 miljoen euro
opzijgezet. Aegon en Dexia staken nu hun rechtszaak over de verkoop van Legio
Lease en diens moederbedrijf Labouchere.
Het debacle met de
aandelenleaseproducten behoort, samen met de koersval na de beursgang van
internetbedrijf World Online in maart 2000, tot de grootste schadeposten van het
volkskapitalisme. In het tweede deel van de jaren negentig lokten de rap
oplopende beurskoersen een legioen nieuwe beleggers naar de beurs. Naar de
aandelen zelf, en naar slim verpakte en verkochte financiële producten zoals
aandelenlease.
Het principe van de aandelenlease is simpel: de
consument leent geld, koopt daarmee aandelen, wacht op de koerswinsten en lost
na drie of vijf jaar de lening weer af met de opbrengst van de verkoop van de
aandelen. Bovendien schiet dan ook nog een bedrag over dat de belegger als winst
kan houden. De rentebetalingen waren ook nog eens jarenlang fiscaal aftrekbaar.
De grootste partij in deze zaken was Legio Lease, eerst een dochter van Aegon,
later van Dexia. Vrijwel alle grotere verzekeraars kopieerden Legio Lease.
Achteraf gezien verkocht Aegon de leaseproducten op de top van de
markt. De beursgang van World Online markeerde het hoogtepunt van het
kapitalisme. De Amsterdamse beursgraadmeter AEX piekte begin september 2000 op
een stand van 703 punten. In maart 2003 bereikte de graadmeter een dieptepunt
van 218 punten, nu kruipt de AEX naar 370.
De grootste beurskrach
sinds 1929 zadelde een deel van de leasebeleggers met aanzienlijke schulden op.
Doordat de aandelenkoersen kelderden, leverde de verkoop van de aandelen
onvoldoende geld op om de leningen af te lossen. Al snel begonnen de
rechtszaken, eerst bij de effectenrechter Dutch Securities Institute, later ook
bij de gewone rechter.
De grootste partij aan de zijde van de
gedupeerden is de stichting Leaseverlies, waarin beleggers, de Consumentenbond
en de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) samenwerken. Daarnaast werkt de
stichting Eegaverlies, die beleggers bundelt die vinden dat hun echtgenote had
moeten meetekenen op de contracten. Zij staan tegenover de aanbieders, waarvan
Dexia de grootste is. Op zijn beurt begon Dexia tegen Aegon te procederen om
eventuele schadeclaims aan beleggers op de voormalige eigenaar te verhalen.
Juist die contractuele kooprelatie heeft de leasezaken nu een
nieuwe wending gegeven. In het verkoopcontract tussen Aegon en Dexia was volgens
Aegon-bestuurder J. Streppel een garantie opgenomen voor eventuele verborgen
gebreken bij Legio Lease. Deze garantie lag volgens Streppel op maximaal 500
miljoen gulden (227 miljoen euro). ,,Wat wij nu betalen, 218 miljoen euro, ligt
dicht tegen dat bedrag aan'', zegt Streppel.
Deze opening bood
tevens de kans op nieuwe bemiddeling. Vorig jaar mislukte een poging van een
commissie onder leiding van voormalig Nationaal Ombudsman Oosting. Nu gaat
ex-president Duisenberg van de Europese Centrale Bank en van De Nederlandsche
Bank aan de slag. Met steun van minister van Financiën Zalm, en nadat president
Wellink van De Nederlandsche Bank de partijen onder nieuwe druk had gezet.
Aegon en Dexia erkennen, zoals gebruikelijk in dit soort
procedures, geen schuld. Maar het bedrag van bijna 1 miljard euro dat zij op
tafel hebben gelegd is een record. Boze Nederlandse Philips-beleggers kregen
ruim vijf jaar geleden 4,5 miljoen euro schadevergoeding na een conflict over
een winstprognose uit 1990. Amerikaanse beleggers in het Nederlandse
softwarebedrijf Baan die zich in 1998 misleid voelden door een plotseling
verlies kregen twee jaar geleden 42,5 miljoen dollar (nu: 34 miljoen euro).
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC
Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke
auteur.