Bank Labouchere benadeelde klanten van dochter Legio

AMSTERDAM - Bank Labouchere heeft klanten van dochter Legio Lease jarenlang te veel in rekening gebracht bij het kopen van aandelen voor leasepakketten. Legio was hiervan niet op de hoogte. Labouchere-handelaren pompten hiermee de resultaten van hun afdeling op.

Dat bevestigen bronnen die bekend zijn met het dossier. Dexia heeft het dossier overgedragen aan de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De toezichthouder wil desgevraagd niet reageren, omdat het nooit spreekt over individuele zaken.

Het benadelen van Legio-klanten door Labouchere was volgens meerdere bronnen 'meer dan incidenteel, maar geen beleid'. Eigenaar Dexia heeft volgens deze bronnen niet kunnen nagaan hoeveel er te veel in rekening is gebracht. Voor individuele klanten zou het gaan om kleine bedragen.

Intern onderzoek
De conclusies zijn het resultaat van een diepgaand, intern onderzoek door Dexia. De Belgische bank weigert commentaar. Het heeft eerdere aantijgingen in deze richting, gedaan in het televisieprogramma Radar, krachtig ontkend. Ook oud-eigenaar Aegon zegt niet geweten te hebben van deze praktijk.

Voor zover bekend zijn er geen beleggers die Dexia of Aegon aansprakelijk willen stellen voor deze ongeoorloofde praktijken.

Toezichthouder AFM bracht vorige week al een kritisch rapport uit over ongeoorloofde praktijken van de aanbieders van effectenlease, overigens zonder namen te noemen. De AFM stelde dat 'één of meer aanbieders' cliënten niet tegen de beste prijs afrekenden. De prijs 'week in ongunstige zin af van de daadwerkelijke beurskoers(en) op de betreffende dag'. Beleggers zijn benadeeld door het breken van de zogeheten best-execution-regel.

Volgens betrokkenen brachten de Amsterdamse handelaren van Labouchere, die de orders uitvoerden voor Legio in Leiden, 'meer dan incidenteel' kosten in rekening terwijl de handel in aandelen vrij van kosten zou zijn.

Naar verwachting worden deze overtredingen meegenomen in een eventuele boete van de AFM. Of er sancties komen voor de Labouchere-handelaren of directeuren van de handelsafdeling is onbekend.

Labouchere pikte stiekem graantje mee
Labouchere bedotte zusterbedrijf Legio en haar effectenleaseklanten

AMSTERDAM - Ondanks eerdere ontkenningen, blijkt Labouchere klanten toch bedot te hebben met dure transacties bij aan- en verkoop van aandelen voor leasepakketten. 'Ze wilden een eigen winstpotje maken.'

Het was het overduidelijke startschot voor alle onrust rond aandelenlease: de uitzending van het consumentenprogramma Radar in april vorig jaar. Gesteld werd dat Legio klanten tekort had gedaan bij de aan- en verkoop van aandelen voor de leasepakketten. Dat zou blijken uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Duizenden beleggers stuurden vervolgens een klacht naar grootste aanbieder Dexia en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Verzekeraar Aegon had Legio en moeder Labouchere enkele jaren eerder verkocht aan Dexia. In de klacht kwamen overigens nieuwe aspecten aan de orde rond de populaire vorm van beleggen met geleend geld, die de bank in een kwaad daglicht stelden: de zorgplicht zou niet voldoende zijn nageleefd.

Na eerst een opvallende stilte van de kant van Dexia, begon vervolgens een ongekende loopgravenoorlog waarbij partijen elkaar claims in het vooruitzicht stelden.

Het verhaal dat leasebeleggers benadeeld zouden zijn zoals gepresenteerd in Radar werd krachtig ontkend door Dexia, zeker nadat bleek dat het rapport een werkstuk was van een student die bij Radar stage liep. Het rapport 'deugde niet'. De inmiddels opgestapte Dexia-bestuurder Joop Krant zei dat klanten 'de stuipen op het lijf is gejaagd', omdat de indruk is gewekt dat ze door Dexia 'worden bestolen'. Het rapport was niet helemaal onzin. 'In één geval had een medewerker een fout cijfer ingetikt.'

Dexia liet de pers de resultaten zien van eigen onderzoek. Hoogleraren van de Erasmus Universiteit deden het onderzoek van de student over. Zij concludeerden dat Legio klanten niet benadeelde door aandelen systematisch te duur aan te kopen of goedkoop te verkopen. De afrekenkoersen pakten in individuele contracten wel ongunstig uit. Maar is veroorzaakt door koersschommelingen binnen de dag, zo stelden de hoogleraren.

De makers van Radar bleven overigens achter de conclusies van de student staan. Een lijst met additionele vragen aan Dexia over de koersen bleef onbeantwoord.

Vervolgens werd het stil op dit punt. Maar achter de schermen gebeurde er wel degelijk wat, zo zeggen bronnen nu. Dexia zette een diepgaand intern onderzoek voort, onder meer naar de koersen. Daaruit bleek dat er meer aan de hand was dan een enkele tikfout.

Uit verhoren met voormaligehandelaren van Labouchere blijkt dat de Amsterdammers in het geheim een graantje meepikten van zusteronderdeel Legio in Leiden. Dat ging ten koste van beleggers. De afdeling wist zo de winst te vergroten. Naar verluidt wisten directeuren van de afdeling wat er gebeurde, maar gebeurde het op initiatief van de handelaren. Via bonussen op hun resultaten konden ze ook persoonlijk profiteren.

Het was geen beleid, zeggen bronnen. Maar er werd 'meer dan incidenteel' gehandeld tegen nadelige koersen voor leaseklanten.

'Ze wilden een eigen winstpotje maken ten koste van de Legio-klanten, terwijl de handel vrij van kosten zou zijn voor beleggers', zegt een bron die het dossier kent. Hoeveel is opgestreken met de ongeoorloofde beurshandel is onduidelijk. Voor individuele beleggers zou het gaan om kleine bedragen. 'Dat kan zo zijn, maar het is principieel onjuist', zegt een bron. 'Labouchere zat ertussenin ten koste van beleggers, in strijd met de afspraken.'

Legio zou over de praktijken lange tijd in het ongewisse zijn gehouden door moeder Labouchere. Nadat Dexia het gerommel ontdekte, heeft de bank, aldus een bron, 'met schaamrood op de kaken' het dossier overgedragen aan de AFM.

'Handelaren gingen voor hun bonus', zegt iemand die bij Labouchere werkte. 'Sommige praktijken waren erin geslopen. Zo werden er soms centen meegepikt door vooruit te lopen op de orders of er werd gewoon tegen te hoge koersen afgerekend. Legio wist niet wat er op de beurs gebeurde. Ze waren te veel met de marketing bezig.'

Volgens deze bron was het eenvoudig om in te spelen op de grote orders. 'De gedachte leefde bij handelaren dat het pakken van tientallen centen per order niet schadelijk is voor de particulieren die aandelen kochten voor de lange termijn.'

Dit soort onregelmatigheden, waarbij professionals beleggers benadelen door kosten te verbergen of ongunstig af te rekenen, worden in de Verenigde Staten nu hard aangepakt. Het wordt gezien als moreel verwerpelijk, maar juridisch gezien is het een grijs gebied.

Blijft de vraag of Dexia-bestuurders probeerden het gerommel te verbergen. Nee, zeggen mensen die het dossier kennen. Labouchere nam zusterbedrijf Legio in de maling, zo wordt gezegd, terwijl de moeder van Labouchere ook lang in het ongewisse bleef. Ook Aegon zegt niets geweten te hebben. Niet helder is of de overtredingen gevolgen hebben voor individuele handelaren. De AFM weigert over deze zaak iets specifieks te zeggen.

De verwachting is dat de overtredingen worden meegenomen in een boete voor Dexia, de Belgische bank die verantwoordelijk is voor de misstanden, maar veelal niet de veroorzaker. 'Het is een van Aegon meegekochte onvolkomenheid', zo is de mening van een bron.

GERBEN VAN DER MAREL

Copyright (c) 2003 Het Financieele Dagblad