De DSB-regeling: farce of zegen?
De Volkskrant 5 oktober 2011
Na ruim een jaar onderhandelen is er een
regeling voor de duizenden DSB- gedupeerden. Maar niet iedereen is er tevreden
mee.
Door Frank van Alphen
Piet Koremans, veteraan op gebied van
compensatiedeals, is tevreden met de regeling die is gesloten met de curatoren
van de failliete DSB Bank. 'Ik ben behoorlijk kritisch, maar deze regeling is
acceptabel', zegt Koremans, die namens belangenclub PAL (Platform Aandelen
lease) bij de onderhandelingen zat.
PAL zette samen met Stichting Steunfonds
Probleemhypotheken (SSP) en de grote rechtsbijstandsverzekeraars op 19 september
hun handtekening onder de compensatieregeling, die volgens de curatoren
honderden miljoenen gaat kosten. Hoofdpunten uit de regeling zijn maximering van
de provisie bij de gewraakte koopsommen en een schuldsanering bij
huizenbezitters die hun hypotheeklasten niet meer kunnen betalen (zie
kader).
Zoals bij elke financiële affaire is het voormalige front van
belangenbehartigers tot op het bot verdeeld. Beroepsactivist Pieter Lakeman van
Stichting Hypotheekleed en financieel adviseur Jelle Hendrickx van diverse clubs
vinden de regeling waardeloos. Lakeman liep in juli weg bij de onderhandelingen
en Hendrickx werd tot zijn ongenoegen niet eens uitgenodigd door de
curatoren.
Lakeman haakte af omdat hij zich niet kan vinden in de regeling
voor woekerpolissen. Desalniettemin klopt Lakeman zich wel op de borst. 'Dankzij
het door Hypotheekleed uitgelokte DSB-faillissement krijgen slachtoffers van de
bank honderden miljoenen euro's schadevergoeding. Zonder bankrun was dit nooit
bereikt', stelt Stichting Hypotheek in reactie op het akkoord. Lakeman wil de
curatoren via de rechter dwingen dieper in hun zakken te tasten.
De
belangenclubs die hun handtekening hebben gezet, kunnen niet meer naar de
rechter. Zij hebben zich verbonden aan dit akkoord en adviseren hun aanhang het
DSB-aanbod te accepteren. 'Maar niemand hoeft dat te doen. Iedereen, ook degenen
die bij ons zijn aangesloten, is vrij naar de rechter te gaan', aldus Koremans
van PAL. DSB-klanten die de vergoeding willen incasseren, moeten wel tekenen
voor finale kwijting: na je handtekening mag je de curatoren niet meer lastig
vallen met rechtszaken.
Jelle Hendrickx, die vlak voor de val van DSB in
oktober 2009 nauw betrokken was bij een omstreden deal met Scheringa, vindt het
akkoord oncontroleerbaar. 'Je krijgt geen inzicht in de gebruikte modellen',
zegt hij. Koremans ontkent dat de regeling ondoorzichtig is. 'Wij kunnen naar
Wognum gaan en daar controleren of een schadevergoeding volgens de afspraken is
vastgesteld. Dat hebben we bedongen. Dat heb ik geleerd van de Dexia-zaak',
aldus Koremans.
Ander kritiekpunt van Hendrickx is dat de regeling voor veel
gedupeerden geen structurele oplossing biedt. 'Er wordt niet gekeken naar andere
schulden. Je moet zorgen dat inkomen, de waarde van het onderpand en de schuld
weer in evenwicht komen.
Deze regeling houdt geen rekening met bijvoorbeeld
een daling van de inkomsten na de pensionering. Bovendien zitten mensen vast. Ze
kunnen niet verhuizen en niet naar een andere bank.'
Hendrickx verwacht dat
veel klanten uiteindelijk niet veel rest dan de schuldhulpverlening. Daarbij
moet het slachtoffer door een zwaar traject. Hij moet drie jaar lang op een
minimum leven. Daarna worden de schulden kwijtgescholden. 'Ik volg nu een cursus
schuldhulpverlening zodat mijn bedrijf ook DSB-klanten kan begeleiden die in die
regeling terechtkomen. Ik verwacht dat dat er veel zullen zijn. Verschil met de
DSB-regeling is dat klanten niet tekenen voor finale kwijting.'
De
PAL-voorman ziet het niet zo somber in. 'De curatoren hebben hun puur formele en
juridische aanpak laten varen. Ze kijken echt naar elk geval. We kunnen
regelingen treffen die een verschil maken. Ik heb bijvoorbeeld in twee gevallen
de akte van cessie kunnen opheffen.' Die akte werd mensen met betalingsproblemen
opgedrongen door het aan DSB gelieerde incassobureau. Met die akte kan dat
bureau beslag laten leggen op een deel van het loon.
Net als bij vorige
compensatieregelingen zoals bij Dexia en de woekerpolissen, insinueren de
tegenstanders dat de belangenclubs die hebben getekend daar financieel voordeel
bij hebben. De ondertekenaars zouden hun achterban hebben verkocht aan de
curatoren, luidt de kritiek. Zo stelt Lakeman in zijn reactie: 'SSP en PAL
ontvangen financiële vergoedingen van onbekende omvang van de curatoren.'
Een
vreemd verwijt vindt Koremans. 'We hebben een onkostenvergoeding gekregen voor
de onderhandelingen. Daarmee betalen we de advocaat en de reiskosten naar de
bijna dertig bijeenkomsten. Hypotheekleed heeft die vergoeding ook gekregen. Nu
het akkoord is gesloten, ontvangen we niets meer, behalve een onkostenvergoeding
voor de voortgangscontrole op de regeling.'
Compensatie
De provisie bij koopsompolissen mag maximaal 40
procent of 3.500 euro zijn. Het meerdere krijgt de DSB- klant terug. Deze
regeling geldt per koopsompolis. DSB heeft bijna 220 duizend koopsompolissen
verkocht waarbij de provisie kon oplopen tot 80 procent. De gemiddelde koopsom
bedraagt vierduizend euro. Voor klanten die ook een woekerpolis hebben, geldt
een lager maximaal provisiepercentage van 30 procent. Ex-huisbezitters die de
maandelijks lasten niet kunnen opbrengen, kunnen hun restschuld saneren. Ze
moeten dan 50 maanden op een houtje bijten. Ze moeten dan zien te leven van een
iets verhoogde Nibudnorm (bijvoorbeeld 1.600 euro netto per maand voor een gezin
met kinderen). Het meerdere gaat naar de curatoren. Na 50 maanden sappelen wordt
de restschuld kwijtgescholden.