Aandelenlease is juridisch doolhof
de Volkskrant, Economie, 4 februari 2005 (pagina 8)

Achtergrond
Merijn Rengers

Het regent vonnissen over aandelenlease, het beleggen met geleend geld. Kan de vlag uit bij de teleurgestelde belegger? En welke bank krijgt de grootste klappen?

Zeven vragen over aandelenlease. Overal worden vonnissen gepubliceerd waarbij de banken verliezen. Wat betekent dat voor mensen met een aandelenleasecontract? Het klopt dat steeds meer rechtbanken, en onlangs ook de klachtencommissie van DSI, procederende beleggers gedeeltelijk of volledig in het gelijk stellen. In de regel worden de restschulden die de beleggers hebben overgehouden aan het beleggen met geleend geld ongedaan gemaakt, en soms wordt ook nog een deel van de inleg vergoed. Plus de advocaatskosten natuurlijk.

Waarom verliezen de banken opeens zoveel zaken? De kantongerechten in het hele land - waar de meeste zaken lopen - zijn pas onlangs begonnen met het voltrekken van vonissen over aandelenlease. In de zaken die nu naar buiten komen, hebben beleggers relatief snel aan de bel getrokken, of zijn ze in een vroeg stadium opgehouden met het betalen van de maandelijkse termijnen aan hun bank.

Waarom heeft het zolang geduurd voordat de stroom vonissen op gang is gekomen? De kantongerechten hebben gewacht op een aantal bemiddelsingspogingen en voorbeeldprocedures. Ook is er nog overleg geweest tussen de gerechten over hoe om te gaan met de problematiek. Toen is besloten elke rechter een eigen oordeel te laten vellen. Daarom regent het nu tegenstrijdige vonissen door het hele land, en daarom wacht in feite iedereen op het moment dat de Hoge Raad - het hoogste rechtscollege van Nederland - definitief heeft vastgesteld in welke gevallen leasebeleggers precies hebben.

Slecht nieuws voor Dexia, Aegon, Fortis en Leviob dus? Ja en nee. De rechters bevestigen in feite wat iedereen allang wist. Bij de verkoop van aandelenlease is van alles misgegaan. Er is geld uitgeleend zonder te controleren of beleggers die lening wel konden gelijk dragen, de administratie was een rommeltje, de verkopers van aandelenlease lapten alle mogelijke regels aan hun laars, en intern konden de banken het grote succes niet aan. Ook zijn de banken massaal vergeten bij contracten met getrouwde stellen beide partners te laten tekenen. Het is natuurlijk slechte reclame om deze bevindingen in de rechtzaal voor de voeten geworpen te krijgen.

Maar? Maar tegelijkertijd zijn de banken niet happig om openbaar hun falen toe te geven. Ten eerste zet dat de deur wagenwijd open voor opportunisten - klanten die best snapten wat aandelenlease was en geld genoeg hebben. Ten tweede kost zo'n bekentenis handenvol geld, omdat ook de grote meerderheid van niet-procederende klanten dan in beeld komt voor schadevergoeding. In de huidige situatie hebben alleen procederende beleggers iets aan de stroom vonnissen. Wie niet naar de rechter stapt, wordt door Dexia of Aegon in principe gewoon aan zijn contract gehouden. En dat betekent betalen.

Hoe kan dat nou? Zo werkt het recht nu eenmaal. Alle klanten hebben individueel een contract. En als je daarvan af wilt, zul je dat ook individueel moeten aanvechten. De aanzwellende stroom uitspraken versnelt wel het tempo waarmee zaken in de toekomst kunnen worden afgehandeld. Maar ook dan zal elke klant voor zich naar de rechter moeten. Dat geldt dus ook voor beleggers die zijn aangesloten bij Eegalease, Leaseverlies, of een van de andere clubs die collectief procederen, bijvoorbeeld tegen Aegon-dochter Spaarbeleg.

Maakt het nog uit bij welke aanbieder je een contract hebt? Zeker. Dexia heeft aangekondigd weg te gaan uit Nederland, en heeft dus niets meer te verliezen. Die procedeert dus zo hard mogelijk, zonder aanziens des persoons. Zelfs psychiatrisch patiënten worden door Dexia gedagvaard. Ook de kleinere bank Levob gaat er vooralsnog hard in. Fortis en Aegon hebben veel meer te verliezen. Die zijn als de dood voor mogelijke imagoschade, als gevolg van een serie rechtzaken. Met hen is dus wellicht te onderhandelen, al is het waarschijnlijk daarbij ook noodzaak om te kunnen schermen met gerechtelijke stappen.