Dexia aansprakelijk voor tussenpersonen
 
Het Financieele Dagblad 29 juni 2006
 
>> Rob Verjans
 
Recentelijk is de zogenoemde 'beslismodule in aandelenleaseprocedures'  uitgelekt.
Dit stuk is opgesteld door de Dexiawerkgroep van de rechtbank te Amsterdam. In de beslismodule, waaraan een groot aantal rechters heeft meegewerkt, worden richtlijnen gegeven op basis waarvan rechters kunnen oordelen. Uit het document van de rechtbank blijkt dat de Dexia-werkgroep vindt dat de aanbieder van een effectenleaseproduct in beginsel aansprakelijk is voor de informatieverstrekking. Volgens de werkgroep komen gevolgen van gedragingen van tussenpersonen - daaronder begrepen tekortkomingen - op gelijke wijze voor rekening van de aanbieder, als de gevolgen van zijn eigen gedragingen en tekortkomingen.
Aanbieders draaien kort gezegd op voor fouten van tussenpersonen.
 
Voor de consument is het bovenstaande een positieve ontwikkeling. Tot op heden,spreken teleurgestelde 'leaseverliezers', die onjuist of onvolledig zijn voorgelicht} vaak zowel de aanbieder als de tussenpersoon aan. De aanbieder vanwege de (vermeende) ondeugdelijkheid  van de producten en bijbehorende brochures/folders, de tussenpersoon vanwege diens rol bij de verkoop.
 
In een gerechtelijke procedure brengt het aanspreken van meer dan één partij onvermijdelijk complicaties (en dus kosten) met zich mee. Dit is nu niet meer nodig omdat beleggers rechtstreeks de aanbieder kunnen aanspreken.
 
Deze uitkomst is redelijk. De tussenpersoon is slechts een bemiddelaar die zijn werkzaamheden primair verricht ten gunste van aanbieders, net zoals een werknemer zijn werkzaamheden verricht ten gunste van een werkgever en een aannemer ten gunste van een opdrachtgever.
 
Blijft de vraag of beleggers ervoor kunnen kiezen om toch de tussenpersoon aansprakelijk te stellen in plaats van de aanbieder. Ook is interessant of aanbieders die met succes aansprakelijk zijn gesteld de schade op tussenpersonen kunnen verhalen. Op strikt juridische gronden zou dit wellicht mogelijk zijn, maar in de praktijk zal hier, mijns inziens, weinig aanleiding toe zijn.
 
Vanuit de branche van de tussenpersonen komen steeds meer  klachten dat aanbieders niet alleen de consumenten maar ook de tussenpersonen eenzijdig hebben geïnformeerd. Een goed voorbeeld daarvan zijn presentaties van bepaalde aanbieders aan medewerkers van tussenpersonen. In deze presentaties wordt vrijwel uitsluitend gewezen op de 'voordelen' van effectenleaseproducten, zoals bijvoorbeeld de hoge rendementen.
Aan risico's wordt geen aandacht besteed.
 
Verder kan worden gewezen op de berekeningssoftware die diverse aanbieders aan tussenpersonen ter beschikking hebben gesteld. Deze software dient om voorbeeldberekeningen voor de consument te maken. In de computeruitdraaien die met de software worden geproduceerd is vrijwel steeds sprake van hoge voorbeeldrendementen en wordt niet of nauwelijks gewezen op risico's. De tussenpersoon kan slechts basisgegevens invoeren en is niet bij machte om de uitkomsten aan te passen.
 
Uiteraard zijn tussenpersonen professionele partijen. In die hoedanigheid hebben zij bepaalde verantwoordelijkheden ten opzichte van consumenten. In het geval van effectenleaseproducten zijn het echter juist de aanbieden die door middel van commerciële presentaties en optimistische berekeningssoftware de verkoop van deze producten door tussenpersonen hebben gestimuleerd. Daarbij hadden de aanbieders op een verantwoorde manier aandacht dienen te besteden aan risico's, wetende dat tussenpersonen hun werk anders moeilijk goed zullen kunnen uitvoeren. Aanbieders hebben dit vaak ten onrechte nagelaten.
 
Terecht kunnen aanbieders aansprakelijk worden gesteld voor fouten van tussenpersonen bij de verkoop van effectenleaseproducten. Voor zover een benadeelde belegger zich toch op de tussenpersoon verhaalt, dient de laatste zich op zijn beurt te kunnen verhalen op de aanbieder. Aanbieders die veroordeeld worden om consumenten schadeloos te stellen moeten deze schade zelf dragen.
 
Rob Verjans is advocaat bij Van Doorne te Amsterdam.
 
Copyright (c) 2006 Het Financieele Dagblad