Rechtspraak van de lopende band

door Jasper van de Kerk.

BN DeStem vrijdag 20 juni 2008

Zes jaar heeft Alida Verburg (70) op de behandeling van haar zaak moeten wachten.
Gespannen zit ze op het puntje van haar stoel, als ze de rechter haar verhaal vertelt. Op aanraden van een vriendin kocht ze in 2001 met geleend geld een pakket aandelen van 24.000 euro, drie jaar later was dat nog maar 10.000 euro waard. "Ik had geen pensioen. Dit leek me de snelste en gemakkelijkste weg om daar iets aan te doen."

De rechter knikt zwijgend. Na precies 21 minuten staat Verburg, vergezeld van haar dochter, weer buiten.

Het is spitsuur bij balie vier van de rechtbank in Amsterdam. Zestien 'LegioLease-zaken' staan er vandaag op de rol, van de vroege ochtend tot ver in de middag. Dertig minuten per zitting, drie tegelijk in naast elkaar gelegen zaaltjes. "Zo gaat dat nu al sinds vorig jaar mei, dag in dag uit, en het kan nog jaren duren", zegt Piet Koremans, drijvende kracht achter het Platform AandelenLease (PAL), een belangenorganisatie voor gedupeerden van de 'aandelenlease-affaire'.

Verburg is een van de ongeveer 22.000 gedupeerden die na al die jaren nog procederen tegen marktleider Dexia en andere aanbieders van aandelenlease, waarbij beleggers met geleend geld aandelen kunnen kopen. Klinkende namen als 'Winstverdriedubbelaar' en 'TroefPlan' ten spijt, bleven de beleggers met een financiële kater achter toen de beurs tussen 2001 en 2003 achteruit holde.

Veruit de meeste Dexia-gedupeerden – zo'n 165.000 – troffen vorig jaar een schikking waarbij ze hun schuld gedeeltelijk kregen kwijtgescholden maar hun inleg kwijt waren. Bij zo'n 3.000 anderen bleek het contract nietig omdat hun partner niet had getekend. In een arrest bepaalde de Hoge Raad dat voor de aanschaf van aandelen met geleend geld de handtekening van beide partners nodig is.

De zaken die zijn overgebleven, moeten nu één voor één worden afgehandeld. De Amsterdamse rechtbank heeft er een hele kluif aan. Het overgrote deel van de zaken wordt daar afgehandeld. Gedaagde Dexia is namelijk gevestigd in de hoofdstad.

Vijftig zittingen per week kan het speciale 'Team Effectenlease' – elf rechters en dertig man ondersteunend personeel – van de rechtbank maximaal aan. "Het is hier dagelijks een slagveld", zegt Joost Papeveld van Leaseproces, een juristencollectief dat op basis van 'no cure no pay' procedures aanspant tegen Dexia. Maar het gaat hem nog niet snel genoeg.

"Alleen wij al hebben zo'n 20.000 zaken op de plank liggen, terwijl de rechtbank in dit tempo er 2.000 per jaar afhandelt. Dat betekent dat de laatste gedupeerden pas over tien jaar hun geld krijgen. Dat is bizar en funest voor het vertrouwen van burgers in de rechtstaat."

Koremans volgde het afgelopen jaar al meer dan honderd zittingen. "Eigenlijk verlopen ze allemaal hetzelfde. Het gaat er niet zozeer om óf Dexia gedupeerden tegemoet moet komen, maar voor hoeveel. Daar draait de hele zitting om."

De rechter kijkt daarbij naar het inkomen en vermogen van de belegger toen het product werd gekocht, maar ook naar opleiding, beroep en ervaring met beleggen. Eenvoudig gezegd: hoe minder draagkrachtig en hoe minder de gedupeerde snapte waarmee hij bezig was, hoe meer hij terugkrijgt.

Verburg had destijds een bijstandsuitkering, maar had naar eigen zeggen wel wat geld achter de hand vanwege een erfenis. "Alles wat ik had, heb ik erin gestoken", vertelt ze de rechter. De aanbeveling van haar vriendin én een lovend artikel over aandelenlease in een blad voor 55-plussers, waren voor haar voldoende om haar bezit in een riskante aandelenconstructie te steken. "Ik dacht: Als al die mensen zeggen dat het in orde is, dan zal het wel veilig zijn."

De rechter heeft genoeg gehoord en stuurt beide partijen de gang op met de opdracht nog één keer te kijken of ze er niet samen kunnen uitkomen. Na een minuut of wat overleg met de raadsman van Dexia geeft Verburgs advocaat - die 12.00 gedupeerden van aandelenlease bijstaat - het verlossende woord. Dexia schikt: Verburg krijgt haar schuld van 14.000 euro kwijtgescholden en krijgt zelfs nog een paar honderd euro van haar inleg terug.

Verburg kijkt haar advocaat na die alweer weg beent naar een nieuwe zaak, opgelucht dat er een einde is gekomen aan jaren van onzekerheid. "Ik heb mijn lesje wel geleerd", fluistert ze tegen haar dochter. Die kan er nog om lachen: "Ach mammie, iedereen wedt wel eens op het verkeerde paard."