19 oktober 2006
In het dossier rond Spaar Select heeft de Antwerpse
onderzoeksrechter Zelia (nu Swiss Life Belgium) in verdenking gesteld. Andere
vraag is of de financiële instellingen de wet op het consumentenkrediet hebben
overtreden.
Op 27 oktober 2006 dagvaardt een groep slachtoffers van Spaar Select de
betrokken banken voor de vrederechter in Gent. Als de omstreden
beleggingskredieten onder de wet op het consumentenkrediet vallen, vervallen de
polissen en krijgen de gedupeerde beleggers hun kapitaal terug. Dat zou de
financiële instellingen een bom geld kosten.
Tussen 2000 en 2003 verdeelde de Antwerpse makelaar Spaar Select zonder
vergunning risicovolle producten. Hierbij verkochten de verzekeringsbemiddelaars
spaarplannen met megarendementen. In feite waren het leningen - al dan niet met
een woning in onderpand - om te speculeren op de beurs. Toen de financiële
markten begin dit decennium crashten, zaten de beleggers op de blaren. Zowel in
Nederland als België stapten gedupeerden naar de rechtbank. Naast het
strafproces trachten nog andere slachtoffers via de burgerlijke rechtbank hun
gelijk te halen.
Consumentenkrediet of niet?
Volgens advocaat Serge De Smet uit Sint-Niklaas zijn de contracten van
Spaar Select onwettig: "In de rechtsleer geldt dat hypothecair gewaarborgde
kredieten, die niet louter dienen om onroerende goederen te verwerven, onder het
consumentenkrediet vallen. Aangezien Kempar niet over de nodige vergunning
beschikt om consumentenkrediet te verlenen, kunnen de polissen nietig verklaard
worden. Het vredegerecht van Beveren verklaarde op 1 maart 2005 de vordering
ontvankelijk en gegrond. De kans is dus groot dat mijn cliënten geen interesten
op het geleende kapitaal zullen moeten betalen. De beleggers leiden dan geen
verlies."
Bruno Scheerlinck, directeur van Kempar, ontkent dat hun
overwaardehypotheken onder de wet op het consumentenkrediet vielen: "Het gros
betreft gemengde kredieten en valt onder het oude KB 225 uit 1936. Voor alle
zekerheid contacteerden we de federale overheidsdienst Economie. In zijn brief
van 24 juni 2002 stelde de adviseur-generaal dat de betrokken
beleggingshypotheken géén consumentenkredieten waren. Dat de administratie nu
het geweer van schouder verandert, leidt tot rechtsonzekerheid. Indien nodig,
zullen we de Belgische staat in vrijwaring dagvaarden." Ook Swiss Life verwerpt
elke verantwoordelijkheid. Als commercieel gebaar hebben Kempar en Zelia hun
klanten de kans gegeven hun contract kosteloos stop te zetten.
Ondertussen stellen de beschuldigde banken dat vrederechters zich niet over
de zaak kunnen uitspreken. In België moet de strafrechter immers vonnissen
vooraleer de burgerlijke rechtbank kan oordelen. Advocaat Philip Pels uit Gent
betwist dat en wil de aandelenleasecontracten van Dexia nietig laten verklaren:
"In de brochures stonden hun producten zonder de nodige nuancering gepresenteerd
als een belegging waar men na vijf jaar kon uitstappen met een meerwaarde van 14
% en een jaarlijks dividend van 3 %."
Ulrike Pommée, woordvoerster van Dexia, reageert: "De
aandelenleasecontracten zijn geldige overeenkomsten naar Nederlands recht. Er is
geen reden om het Belgische recht toe te passen. Dexia heeft trouwens vrijwel
alle rechtszaken over vermeende misleidende reclame gewonnen."
Dexia: miljoenen- of miljardenclaim?
In Nederland stapten 120.000 gedupeerde beleggers naar de rechtbank. In mei
2005 stelde Wim Duisenburg, ex-voorzitter van de Europese Centrale Bank, een
compromis voor: Dexia scheldt twee derde van de schulden die beleggers hadden
opgelopen met hun aandelenlease, kwijt in ruil voor het stopzetten van de
rechtszaken. De minnelijke schikking zou de Belgische bank zo'n 400 miljoen euro
kosten.
Enkele belangenverenigingen verzetten zich tegen de regeling met het
argument dat Dexia de aandelen nooit echt had aangekocht. Zo zouden fictieve
verliezen zijn aangerekend. De Nederlandse beurswaakhond AFM onderzoekt die
klacht. Pommée: "Volgens Dexia Bank Nederland zijn alle aandelen wel degelijk
gekocht."
Toch oordeelden verschillende rechters in Nederland dat ook daar de
aandelenleasecontracten van Dexia onder de Wet Consumentenkrediet vallen. Pels:
"Dit impliceert dat de bank een vergunning hiervoor moest hebben en dat was niet
het geval. Als de Duisenbergregeling niet algemeen bindend wordt verklaard, kan
volgens mijn Nederlandse confrater Jeroen Wendelgelst van JuniorLease de
rekening voor Dexia oplopen tot 10 miljard euro."
Trends maakte een diepgaande analyse van het Spaar-Select
dossier - met chronologie - , zie hierover het artikel :
Een claim van 10 miljard euro hangt boven hoofd van de
banken
Eric Pompen
eric.pompen@trends.be
Copyright © 2006 - Roularta Media Group - All rights reserved