Rechter slaat bodem onder AFM-boete uit

De hoogste rechter voor het bedrijfsleven haalt de bodem weg onder boetes die Autoriteit Financiële Markten (AFM) oplegt.

De toezichthouder scheidt de opsporings- en bestraffingstaken onvoldoende.

Dit heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb), naar nu blijkt, vorige maand beslist.

Het CBb formuleert in die beslissing, waarin een AFM-boete voor Fortis wordt vernietigd, principiële kritiek op de AFM. De raad van bestuur van de toezichthouder op de financiële markten heeft volgens de rechters een situatie laten ontstaan 'waardoor ten minste de schijn is ontstaan (..) dat niet met de vereiste objectiviteit en onbevooroordeeldheid' kon worden besloten over bestraffing van een vermeende overtreding van Fortis Bank.

Vermenging van taken

Het college hekelt dat voormalig AFM-bestuurder, Jacob Kaptein, die destijds verantwoordelijkheid droeg voor het opsporingsbeleid, ook betrokken was bij de beslissing over te gaan tot bestraffing van de opgespoorde overtreding.

Dit was geen eenmalige vermenging van opsporings- en bestraffingsbevoegdheden, maar dit was praktijk bij het AFM-bestuur, blijkt uit het CBb-vonnis. De wetgever merkt in de Wet Toezicht Effectenverkeer op dat functiescheiding binnen de financiële toezichthouder noodzakelijk is 'om te voorkomen dat men rechter wordt in eigen zaak'. Daarom mag van de wetgever de functionaris die een overtreding constateert, niet beslissen of de overtreding met een boete wordt bestraft.

De AFM heeft bij het College van Beroep betoogd dat die functiescheiding niet voor leden van de raad van bestuur van de AFM vereist zou zijn. Die stelling van de AFM is 'niet juist', oordeelt het CBb nu.

Vernietiging boete

Het CBb doet dit in een vonnis dat de boete van euro 10.000 vernietigt die de beurstoezichthouder 5 september 2001 aan de Fortis Bank oplegde wegens misstanden rond de beursgang van Via Networks. Fortis is hiermee in hoogste instantie vrijgesproken. De AFM-boete voor Fortis is nu van tafel. Als Fortis de boete heeft betaald, stort de AFM dit bedrag terug. De boete was de eerste die de AFM ooit publiceerde.

Na Fortis beboette de AFM 46 financiële instellingen in 2002-2004. Welke consequenties deze uitspraak heeft voor deze boetes, is nog niet duidelijk.

VASCO VAN DER BOON

Lees hier de volledige uitspraak